ในปัจจุบัน หลายคนอาจมีความสับสนระหว่าง “พนักงานราชการ” กับ “ข้าราชการ” ว่าทั้งสองเป็นบุคคลประเภทเดียวกันหรือไม่ โดยเฉพาะในเรื่องของสิทธิ สถานะ และบทบาทหน้าที่ในระบบราชการไทย บทความนี้จะช่วยอธิบายความแตกต่างอย่างชัดเจน เพื่อให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น
พนักงานราชการ คือใคร?
พนักงานราชการ คือ บุคลากรที่รัฐจ้างมาปฏิบัติงานในหน่วยงานราชการ โดยมีสัญญาจ้างตามระยะเวลาที่กำหนด เช่น 1 ปี หรือ 4 ปี และอาจต่อสัญญาได้เรื่อย ๆ ตามความเหมาะสม ระบบนี้เริ่มใช้ในปี พ.ศ. 2547 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นในการบริหารบุคคลของรัฐ
แล้วข้าราชการล่ะ?
ข้าราชการ คือ บุคลากรที่บรรจุแต่งตั้งตามพระราชบัญญัติข้าราชการประเภทต่าง ๆ เช่น ข้าราชการพลเรือน ข้าราชการทหาร หรือข้าราชการครู ซึ่งมีสถานะเป็น “เจ้าหน้าที่ของรัฐ” อย่างเต็มรูปแบบ มีความมั่นคงในตำแหน่งสูงกว่า และได้รับสิทธิต่าง ๆ ครบถ้วนตามกฎหมาย
พนักงานราชการถือเป็นข้าราชการไหม?
คำตอบคือ “ไม่ใช่” พนักงานราชการ ไม่ใช่ข้าราชการ ตามกฎหมาย พวกเขาไม่ได้อยู่ภายใต้พระราชบัญญัติข้าราชการประเภทต่าง ๆ แต่ได้รับการจ้างงานภายใต้ระเบียบของสำนักงาน ก.พ. ดังนั้น พนักงานราชการจะไม่ได้รับสิทธิเทียบเท่าข้าราชการทั้งหมด เช่น บำเหน็จบำนาญ หรือความมั่นคงในตำแหน่ง
สิทธิและสวัสดิการที่พนักงานราชการได้รับ
แม้จะไม่ใช่ข้าราชการเต็มรูปแบบ แต่พนักงานราชการก็ได้รับสิทธิบางอย่าง เช่น
- ประกันสังคม
- วันลาพักผ่อน ลาป่วย และลาคลอด
- สิทธิเข้ารับการอบรมหรือพัฒนาเหมือนข้าราชการ
- สามารถสมัครสอบแข่งขันเพื่อเป็นข้าราชการได้
ข้อดีและข้อจำกัดของการเป็นพนักงานราชการ
ข้อดี: เข้าทำงานในระบบราชการได้ง่ายกว่าการสอบบรรจุข้าราชการ มีโอกาสต่อสัญญาหลายปี และได้ประสบการณ์ตรงในการทำงานราชการ
ข้อจำกัด: ไม่มีความมั่นคงในระยะยาวเท่าข้าราชการ สิทธิประโยชน์บางอย่างน้อยกว่า และต้องพิจารณาต่อสัญญาทุกระยะเวลา
สรุป
พนักงานราชการเป็นบุคลากรสำคัญของภาครัฐที่ช่วยขับเคลื่อนงานราชการ แต่ไม่ใช่ “ข้าราชการ” ตามความหมายทางกฎหมาย หากใครกำลังพิจารณาสมัครงานราชการ ควรศึกษาทั้งสองรูปแบบอย่างรอบคอบเพื่อเลือกเส้นทางที่เหมาะสมกับตนเอง
